Dominik Gdowski i Wiktoria Raczyńska

Wszyscy Gdowscy z parafii Wodzisław wywodzą się od jednego mężczyzny - Dominika Gdowskiego, który osiedlił się w Kopcu co najmniej w roku 1769 lub wcześniej. Pierwszym dokumentem wzmiankującym o rodzinie Gdowskich jest akt urodzenia Franciszki Gdowskiej z 12.03.1769 roku. Dowiadujemy się z niego, że Dominik miał żonę Wiktorię. W zachowanych od 1729 roku księgach parafii Wodzisław nie znajdujemy ślubu tej pary, a więc musieli przybyć do Wodzisławia już jako małżeństwo. W Probołowicach odnajdujemy akt ślubu Dominika Gdowskiego i Wiktorii Raczyńskiej. Jest to rok 1768, a więc na rok przed narodzeniem Franciszki, która byłaby wobec tego pierwszym dzieckiem tej pary. Zestawienie imion Dominik - Wiktoria nie jest na szczęście zbyt częste, można więc wstępnie założyć, że to nasi poszukiwani. Innych Gdowskich próżno szukać w Probołowicach. Z Raczyńskich jest jeszcze Błażej z rodziną - dziećmi i żoną Salomeą Piątkowską (z którą wziął ślub w Probołowicach w 1768 roku, a więc w roku, w którym wyszła za mąż również Wiktoria). Ten sam rok ślubu (a niekiedy nawet i dzień) jest częsty u rodzeństwa. Innych Raków, Rakowskich ani Raczyńskich w Probołowicach nie odnaleziono. Czy to oznacza, że Wiktoria i Błażej byli rodzeństwem? Zapewne tak, ale na razie brak niezbitych dowodów. Dość na tym, że Gdowscy po ślubie znikają z Probołowic, a Raczyńscy pozostają co najmniej do 1786 roku. Co do trzeciego nazwiska - Piątkowska, czyli żona Błażeja Raczyńskiego, to w Probołowicach występują początkowo Piętowie, a potem Piątkowscy. Nie są być może grupą liczną, ale pojawiają się w księgach wcześniej niż Gdowscy i Raczyńscy. 

Tymczasem w wodzisławowskim sumariuszu zapisywani są kolejni mali Gdowscy. Znana już nam Franciszka (1769 r.) oraz Tomasz (17.12.1770 r.). Następnie rodzina przenosi się z Kopca do Wodzisławia, gdzie rodzą się kolejne dzieci: Tekla (26.12.1772 r.), Maciej (23.02.1774 r.), Urszula Tekla (ur. 23.10.1775 r.), Peregryn (ur. 30.10.1777 - zm. 28.08.1778 r.), Anna (ur. 22.06.1779 - zm. 19.02.1820 r.), Joanna (1782 r.), Kazimierz (16.03.1782 r.), Marianna (zm. 26.12.1807 r.), której aktu urodzenia nie udało się odnaleźć, oraz Brygida i drugi Peregryn, o których informacje mamy z aktów ich zgonów z 21 i 27 kwietnia 1775 roku. 

Z naszego punktu widzenia najważniejsza jest oczywiście Joanna, późniejsza żona Jana Kielesińskiego. Wcześniej jednak miały miejsce małżeństwa starszych dzieci Dominika i Wiktorii. 6.02.1782 r. Marianna Gdowska poślubia Józefa Ordysa (1755-1826 r.). Rodzina Ordysów (późniejszych Ordysińskich) pozostawi w Wodzisławiu bardzo liczne potomstwo (tablicę genealogiczną związaną z nimi można znaleźć TUTAJ). Oni także wywodzą się od jednego, wspólnego przodka - Błażeja Ordysińskiego, jednak przybyli do Wodzisława wcześniej niż Gdowscy. Pierwsza data związana z nimi to 3.02.1739 r., tj. data ślubu Błażeja Ordysińskiego z Marianną Zdonek. Zarówno Gdowscy jak i Ordysińscy są w XVIII w. o wiele bardziej rozpowszechnieni w Małopolsce niż w Świętokrzykim.

Ze związku Marianny i Józefa Ordysińskich narodzi się dwanaścioro dzieci: Kazimierz (2.03.1785 r.), Franciszka (13.02.1876 r.), Jan Piotr (25.06.1787 r.), Salomea (9.11.1789 r.), Jędrzej (27.11.1791 r.), Kazimierz (26.02.1794 r.), Marcin (8.11.1795 r.), Franciszka (16.02.1798 r.), Petronella (31.05.1800 r.), Zofia Róża Petronella (ur. 6.05.1802 - zm. 7.10.1822 r.), Feliks (ur. 12.11.1804 - zm. 2.03.1838 r.).

Akt urodzenia Katarzyny Barbary Staniszewskiej z 1810 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Kolejna córka - Anna, zostaje wydana za Jana Staniszewskiego (1776-1840) - rymarza, syna Grzegorza i Marianny Hulonek pochodzącego z Nowego Brzeska. Ślub ma miejsce 25.01.1804 roku. Para pozostaje w Wodzisławiu, gdzie rodzą się ich kolejne dzieci: Teresa (15.10.1807 r.), Julianna (ur. 5.01.1809 - zm. 22.02.1809 r.), Katarzyna Barbara (ur. 22.11.1810 - zm. 9.03.1812 r.), Ewa (19.12.1812 r.), Aniela Franciszka (ur. 22.09.1814 - zm. 31.03.1884 r.),  Stanisław (5.05.1817 - zm. 21.12.1839 r.), Jakub Ignacy (1.07.1819 r.). Wśród obecnych przy chrzcie dzieci Anny i Jana znajdujemy Franciszka Sroczyńskiego - piwowara Browaru Państwowego,  Bernarda Kasprzyckiego - krawca, Józefa i Franciszka Ordysińskich - posiadających domy i grunty w Wodzisławiu, Kacpra Gondorowicza - szewca, Wojciecha Plewkowicza - komornika. Staniszewscy mieszkali w domu nr 49. Po śmierci Anny w 1820, Jan ożenił się z wdową po Janie Fiuku, Salomeą Górską. Ślub miał miejsce 12.02.1824 roku. Rok później (13.08.1825 r.) urodził się syn Jacek Roch Staniszewski. Salomea związana była z rodziną Ordysińskich - była wnuczką Błażeja. Widać więc, że rodziny trzymają się razem. Świadkami ślubu byli znany nam Franciszek Sroczyński, Franciszek Radwański (który podpisał się jako świadek) oraz szwagrowie panny młodej - Walenty Ocieczek (kowal) i Jan Gądorek / Gondorek (tkacz). Z aktów chrztu, gdzie Jan Staniszewski występował jako świadek wiemy, że z całą pewnością potrafił on pisać.

Akt urodzenia Ewy Staniszewskiej z 1812 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt urodzenia Anieli Franciszki Staniszewskiej z 1814 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt ślubu Jana Staniszewskiego i Salomei Górskiej z 1824 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Wreszcie trzecie małżeństwo. Nie znamy jego dokładnej daty. Joanna Gdowska i Jan Kielesiński (ur. ok. 1782 r.) przeniosą się z Wodzisławia do pobliskich Łanów. Oni także dochowali się licznego potomstwa, jednak śmiertelność wśród ich dzieci była nieco większa niż u dwóch poprzednich sióstr. Ich dzieci to: Urszula (ur. 19.10.1808 - zm. 16.03.1813 r.), Anastazja (ur. 15.04.1811 - zm. 1821 r.), Tomasz (17.12.1812 r.), Antonina Agnieszka (ur. 9.01.1816 - zm. 23.03.1894 r.), Józefa Katarzyna (1818 r.), Kajetan Wawrzyniec (ur. 3.08.1822 - zm. 1824 r.). Jak widać z sześciorga dzieci, tylko troje przeżyło więcej niż dziesięć lat. Wprawdzie w rodzinie Staniszewskich także troje dzieci zmarło w młodym wieku, jednak Anna miała ich siedmioro, a Marianna (żona Józefa Ordysińskiego) jedenaścioro.

Akty ślubów Macieja Gdowskiego i Ignacego Raczyńskiego z 1800 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Do tej samej linii Gdowskich należy zapewne potomstwo Mathiasa (co bywa tłumaczone jako Marcin, Mateusz lub Maciej) Gdowskiego i Marianny Majowskiej / Maj z Piotrkowic. 25.12.1800 roku w Piotrkowicach żeni się 24-letni (według aktu ślubu) Maciej Gdowski z 18-letnią panną Marianną Majowską. W 1804 roku  Maciej i Marianna Gdowscy chrzczą w Wodzisławiu swoją córkę Apolonię (2.02.1804 r.). Potem, znów w Piotrkowicach rodzą się kolejne dzieci: Scholastyka Julianna (10.03.1806 r.), Ignacy (31.07.1809 r.), Franciszek Paweł (1813 r.), Marcin Andrzej (1818 r.), Stanisław Andrzej Michał (1820 r.), Eleonora Maria (1825 r.). To potomstwo nosi już nazwisko Gdawski, by od 1818 roku znów wrócić do pierwotnej formy Gdowski. 

Akt urodzenia Scholastyki Julianny Gdowskiej  z 1806 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt urodzenia Ignacego Gdowskiego  z 1809 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt urodzenia Franciszka Pawła Gdowskiego  z 1813 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt urodzenia Marcina Andrzeja Gdowskiego  z 1818 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt urodzenia Stanisława Andrzeja Michała Gdowskiego  z 1820 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt urodzenia Eleonory Marii Gdowskiej  z 1825 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt urodzenia Stanisława Andrzeja Michała Gdowskiego  z 1820 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

Akt urodzenia Stanisława Andrzeja Michała oprócz informacji na temat samego Macieja Gdowskiego, daje także obraz środowiska, w którym obracali się piotrkowiccy Gdowscy. Przy chrzcie obecni są Łukasz Markiewicz - pleban w Lisowie i Stanisław Jaworski rządca dóbr Maleszowa, tytułowany jako "urodzony". Wybór świadków wskazuje zatem na związek Macieja Gdowskiego z parafią Lisów, aczkolwiek o Stanisławie Jaworskim jest w dokumencie wzmianka, że mieszkał w Piotrkowicach.

Akty ślubu Wincentego Kwoczyńskiego i Apolonii Gdowskiej z 1822 r.
Skan pochodzi ze zbiorów Gen.Bazy (http://metryki.genbaza.pl/)

18.02.1822 roku Apolonia Gdowska w Piotrkowicach wychodzi za mąż za Wincentego Kwoczyńskiego (ur. ok. 1796 r.). Data urodzenia Apolonii z Piotrkowa i z Wodzisławia jest taka sama. Rozbieżność pomiędzy datą urodzenia Macieja z aktu w Wodzisławiu, a przybliżoną datą urodzenia z aktu ślubu w Piotrkowicach wynosi zaledwie dwa lata. Takie pomyłki były w dawniejszych czasach powszechne, zwłaszcza jeśli osoba nie należała do danej parafii. Za teorią, że mamy tu Macieja z Wodzisławia przemawia też fakt, że Maciej znika z wodzisławowskich akt, by potem pojawić się nagle jako ojciec Apolonii i mąż Marianny. Co do wątpliwości na temat brzmienia imienia, rozwiewa je akt urodzenia jednego z synów, Stanisława Andrzeja Michała z 1820 roku, gdzie Gdowski podpisuje się własnoręcznie imieniem "Maciey". Przy okazji dowiadujemy się też, że z zawodu był stolarzem. Ciekawostką jest, że w Piotrkowicach 20.01.1801 roku bierze ślub również Ignacy Raczyński. Żeni się z Heleną Ostrowiecką, a Ostorwiecki jest świadkiem na ślubie Gdowskich. Jak pamiętamy nazwisko panieńskie Wiktorii, żony Dominika Gdowskiego to Raczyński. Ostrowieccy zresztą pojawiają się w Piotrkowicach mniej więcej wtedy, kiedy Raczyńscy i Gdowscy. Wcześniej notuje się w Piotrkowicach jedynie Annę Ostrowską urodzoną w 1799 roku. Ostrowskich znajdujemy zarówno w Probołowicach jak i w Wodzisławiu (choć tam pojawiają się dopiero w 1815 roku jako potomkowie przybyłego z Buska Teodora). Czy Ostrowski i Ostrowiecki to to samo nazwisko? Na tym etapie lepiej nie stawiać takiego założenia. Ostrowieckich na przełomie XVIII i XIX w. odnajdujemy w parafiach Piotrkowice i Sancygniów.

Wróćmy jednak do Dominika i Wiktorii, którzy  pozostali w Wodzisławiu. Dominik zmarł dosyć wcześnie bo 2.04.1787 r. Weronika przeżyła go o 12 lat. Zmarła 21.12.1799 roku.